سبزی خشک گشنیز

یکی از گیاهانی که بسیار زیاد در آماده کردن غذاها مورد مصرف قرار می‌گیرد، گشنیز است. این سبزی که متعلق به جنوب غرب آسیا و غرب تا شمال آفریقا است به‌طور وسیعی در خاورمیانه، ناحیه مدیترانه، کشور هند، آسیای جنوبی، ایالت متحده آمریکا، ژاپن و آفریقا مورداستفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر طعم و عطر خوبی که گیاه گشنیز به غذا می‌دهد، فواید بسیاری برای سلامتی نیز دارد که یکی از آن‌ها خواص گشنیز در بهبود علائم آبله‌مرغان است که بسیار زبان زد است.
گشنیز سرشار از ویتامین A، ویتامین C، پیریدوکسین، آهن، فیبر، کلسیم، پتاسیم و منیزیم است.گیاه گشنیز به داروی معده، بهبوددهنده سیستم گوارشی و هضم راحت غذا معروف است و مطالعات نشان می‌دهد که مصرف آن سرب و آلومینیوم را دفع می‌کند. گشنیز از ترش کردن و رفلاکس معده جلوگیری می‌کند و نیز تا حد بسیار زیادی درد صفرا را کاهش می‌دهد.
مصرف گشنیز باعث رفع نفخ و باز شدن اشتها می‌شود.
گشنیز با تحریک ترشح انسولین می‌تواند میزان قند خون را کنترل کند، به همین خاطر به آن گیاه ضد دیابت می‌گویند.

گشنیز گیاهی است که به‌طور گسترده در جهان به‌عنوان ادویه و چاشنی یا برای تزئین بشقاب غذا از آن استفاده می‌شود. نام علمی آن، کوریاندروم ساتیوُم ال (Coriandrum sativum L) است. برگ‌های گشنیز عطر خوش و آشنایی دارند و معمولا به‌صورت خام یا خشک‌شده در آشپزی استفاده می‌شوند.

نباید فکر کنید که گشنیز فقط برای تزیین غذاها کاربرد دارد. اکثر مردم نمی‌دانند گشنیز دارای ۱۱ ماده از روغن‌های اسانسی، ۶ نوع اسید (شامل آسکوربیک اسید یا همان ویتامین C)، مواد معدنی و ویتامین‌هایی است که هرکدام از آنها خواص بسیاری دارند و به دلیل همین ناآگاهی بعد از اینکه غذایشان را میل کردند برگ‌های گشنیزی را که برای تزیین غذا از آن استفاده شده بود درون سطل زباله می‌ریزند.

خواص گشنیز

۱. کاهش التهابات پوستی

گشنیز حاوی سینئول و اسید لینولئیک است؛ سینئول یکی از ۱۱ ترکیب موجود در روغن‌های اسانسی است. این دو ماده دارای خواص ضدسرطانی و ضدروماتیسمی هستند و تورم ناشی از این بیماری‌ها را کاهش می‌دهند. گشنیز همچنین تاحدودی برای سایر تورم‌ها، نظیر تورم ناشی از نارسایی کلیه یا کم خونی نیز مؤثر است، زیرا بعضی از مواد آن مدر هستند و باعث آزاد شدن آب اضافی بدن می‌شوند. کاهش التهابات پوستی، منجر به کاهش ناراحتی‌ها و بهبود ظاهر پوست می‌شود.

۲. درمان بیماری‌های پوستی

خواص ضدعفونی کننده، ضدقارچی و آنتی اکسیدانی گشنیز، برای درمان بیماری‌های پوستی مانند اگزما، خشکی پوست و عفونت‌های قارچی مناسب است.

۳. کاهش کلسترول

اسیدهای موجود در گشنیز، مانند اسید لینولئیک، اسید اولئیک، اسید پالمیتیک، اسید استئاریک و اسید آسکوربیک (ویتامین C) در کاهش میزان کلسترول خون بسیار مؤثرند و همچنین باعث کاهش میزان کلسترول بد (LDL) در عروق خونی و رگ‌ها می‌شوند. سطح بالای LDL در خون می‌تواند منجر به مسائل جدی قلبی-عروقی مانند آترواسکلروز (تصلب شرایین‌)، حملات قلبی و سکته مغزی شود. مهم‌تر از همه، این گیاه باعث افزایش سطح کلسترول خوب (HDL) می‌شود، HDL از به وجودآمدن برخی شرایط خطرناک برای انسان جلوگیری می‌کند.

۴. درمان اسهال

ترکیبات روغن‌های اسانسی موجود در گشنیز مانند بورنئول و لینالول، به گوارش، عملکرد مناسب کبد و ارتباط روده‌ها کمک می‌کند و باعث کاهش اسهال می‌شود. از آنجایی سینئول، بورنئول، لیمونن، آلفا-پینن و بتا-فلاندرن دارای اثرات ضد باکتری هستند، گشنیز در درمان اسهال ناشی از میکروب‌ها و قارچ‌ها نیز، مفید است.

خواص گشنیز همچنین برای جلوگیری از تهوع، استفراغ و بیماری‌های معده، بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. این گیاه، غنی از مواد زیست-فعال است و به همین دلیل همیشه خواص جدیدی از آن کشف می‌شود.

علاوه بر این خواص بهداشتی، برگ‌های گشنیز تازه، پیش‌غذای مناسبی برای آماده کردن روده، برای یک وعده‌ی غذایی حسابی است.

۵. تنظیم فشار خون

مصرف گشنیز در بسیاری از بیماران به‌طور مثبتی فشار خون را کاهش داده است. یون‌های کلسیم و استیل کولین انتقال‌دهنده‌ی عصبی در دستگاه‌های جانبی و سیستم عصبی مرکزی هستند. گشنیز اثر متقابل این یون‌ها را بهبود می‌بخشد و فشار را در رگ‌های خونی کاهش می‌دهد، در نتیجه احتمال بروز بیماری های قلبی عروقی، ازجمله حملات قلبی و سکته مغزی کاهش می‌یابد.

۶. درمان زخم‌های دهان

سیترنلول، که جزیی از روغن‌های اسانسی موجود در گشنیز است، ضدعفونی کننده‌ای عالی است. مواد دیگر موجود در گشنیز نیز دارای خواص ضد‌میکروبی و درمانی‌ای هستند که از بدتر شدن زخم‌های دهان جلوگیری می‌کنند. آنها روند بهبود زخم‌ها را تسریع و از بوی بد دهان جلوگیری می‌کنند. گرچه گشنیز در محصولات اصلی به کار نمی‌رود، ولی در انواع خمیر‌دندان‌های طبیعی، به عنوان یک ترکیب ضد قارچ، از آن استفاده می‌شود. در واقع قبل از اختراع خمیر دندان، مردم برای از بین رفتن بوی بد دهان، تخم گشنیز می‌جویدند!

۷. جلوگیری از کم خونی

یکی از خواص گشنیز داشتن آهن فراوان است و به کسانی که از کم خونی رنج می‌برند کمک می‌کند. مقدار کمِ آهن در خون، می‌تواند منجر به تنگی نفس، تپش قلب، خستگی شدید و کاهش عملکرد ذهنی شود. آهن همچنین باعث بهبود عملکرد ارگان‌های دیگر بدن، افزایش انرژی و قدرت و ارتقای سلامت و استحکام استخوان می‌شود.

۸. ضد آلرژی

تحقیقات زیادی نشان داده است که گشنیز دارای آنتی هیستامینی قوی است که می‌تواند آلرژی‌های فصلی و تب یونجه را کاهش دهد. همچنین، روغن آن اثرات آلرژیک حشرات، گیاهان، غذاها و سایر چیزها را کاهش می‌دهد. در بدن، آنافیلاکسی، ورم کهیر و تورم خطرناک گلو و غدد را از بین می‌برد.

ما باید در برابر واکنش‌های آلرژیک از خود محافظت کنیم و چون از ابتدا نمی‌دانیم به چه چیزهایی حساسیت داریم، بهتر است پیشگیری کنیم.

۹. حفاظت در برابر سالمونلا

سالمونلا یکی از خطرناک‌ترین بیماری‌های غذایی در جهان است، بنابراین هر روش طبیعی‌ای که از ما دربرابر آن محافظت کند، بسیار مهم است. گشنیز به طور غیرمعمولی دارای سطوح بالای دودسنال است. دودسنال یک ترکیب طبیعی است که دو برابر آنتی بیوتیک قدرت دارد؛ بنابراین گشنیز می‌تواند درمانی پیشگیرانه برای بیماری سالمونلا باشد. شما می‌توانید با افزودن آن به رژیم غذایی، بدن خود را از بیماری‌های ناخوشایند و حتی کشنده‌ی مرتبط با این باکتری‌های مرگبار محافظت کنید.

۱۰. بهبود سلامت استخوان

از خواص گشنیز، داشتن منبع سرشاری از کلسیم است که برای کسانی که به سلامت استخوان‌شان اهمیت می‌دهند ارزشمند است. کلسیم و دیگر ترکیبات موجود در گشنیز موجب رشد و دوام استخوان‌ها و جلوگیری از پوکی استخوان می‌شوند. افزودن حتی مقدار کمی گشنیز به رژیم غذایی، می‌تواند سال‌ها استخوان‌های شما را محکم و سلامت نگه دارد. کلسیم بیشتر در مرکز برگ‌های گشنیز وجود دارد، پس اگر سلامت استخوان‌تان برای‌تان مهم است، این قسمت را هدف بگیرید!

۱۱. بهبود گوارش

گشنیز، به علت عطر و بوی زیاد روغن‌های اسانسی‌اش، به ترشح مناسب آنزیم‌ها و آب‌گوارشی در معده کمک می‌کند؛ در نتیجه سیستم گوارش و مری را برای پیش‌راندن غذا تحریک می‌کند. این گیاه، در درمان زگیل نیز مفید است. گشنیز به دلیل مواد معدنی‌ای که دارد، علاوه بر عطر خوش، دارای خاصیت تحریک‌کنندگی نیز هست. واسطه‌های عصبی هم با مصرف گشنیز تحریک می‌شوند. تحقیقات همچنین نشان می‌دهند، اضافه کردن منظم گشنیز به رژیم غذایی، سوءِهاضمه را کاهش می‌دهد. افزودن مقدار کمی گشنیز در رژیم غذایی کودکانی که بیشتر از بزرگسالان احتمال افزایش کولیک شکمی در آنان وجود دارد، می‌تواند به سرعت مشکل‌شان را حل کند!

۱۲. درمان آبله

روغن‌های اسانسی در گشنیز دارای اسید‌ها و عناصر ضد‌میکروبی، آنتی اکسیدانی، ضدعفونی‌کننده و سم‌زدا هستند. ویتامین‌های C و آهن این گیاه سیستم ایمنی را نیز تقویت می‌کنند. این عناصر باعث بهبود و جلوگیری از آبله می‌شوند و همچنین از میزان درد می‌کاهند و برای بیماران آرامش‌بخش هستند. تحقیقات نشان داده‌اند، مصرف مقدار زیاد ویتامین C، درمانی قطعی برای بیماری آبله است.

۱۳. تنظیم عادت ماهانه

گشنیز محرکی طبیعی است و ترشحات غدد درون ریز را تنظیم می‌کند. این تأثیر هورمونی به تنظیم سیکل قاعدگی کمک می‌کند و درد قاعدگی زنان را کاهش می‌دهد.

۱۴. مراقبت از چشم

باز هم از خواص گشنیز دربرداشتن آنتی اکسیدان ها، ویتامین A، ویتامین C و مواد معدنی‌ای مانند فسفر است که از بیماری‌های بینایی جلوگیری می‌کنند و کشیدگی عضله و فشار روی چشم را کاهش می‌دهند. در برگ‌های گشنیز بتاکاروتن وجود دارد. بتاکاروتن از بیماری‌های متعدد چشمی جلوگیری می‌کند و حتی روند از بین رفتن بینایی را در بیماران مسن، معکوس می‌کند.

۱۵. درمان ورم ملتحمه چشم

گشنیز ماده ضدعفونی کننده‌ی بسیار خوبی است و دارای خواص ضد میکروبی‌ای است که از چشم‌ها در برابر بیماری‌های مسری مانند ورم ملتحمه، محافظت می‌کند. روغن گشنیز از ترکیبات اصلی تعدادی محصولات مراقبتی چشم است.

۱۶. کنترل دیابت

به علت اثر تحریک‌کنندگی گشنیز بر غدد درون‌ریز، ترشح انسولین از پانکراس افزایش می‌یابد و در نتیجه سطح انسولین خون بالا می‌رود. این باعث تنظیم قند خون و پایین آمدن سطح قند در خون می‌شود. این خاصیت برای بیماران دیابتی و بیماری‌های مشابه بسیار مفید است.